İÇERİK ÖZETİ
Üstün zekâlı bebekler ya da çocuklar, potansiyelini yaşıtlarından veya standartlardan daha iyi bir şekilde kullanabilen kişilerdir.
Akranlarından çok daha farklı özelliklere sahip olan üstün zekâlı çocuklar; potansiyelleri, yetenekleri ve ihtiyaçları doğrultusunda bir eğitim almalıdırlar. Bunun için ise, öncelikle üstün zekâlı çocukların doğru bir şekilde tanılanmaları gerekir. Ancak halen, parlak zekâlı çocuklar ve üstün zekâlı çocuklar karıştırılabilmektedir. Bu da bazen, gerçekten üstün zekâlı olan bir çocuğun gözden kaçırılarak ihmal edilmesine; ya da üstün zekâlı olmayan bir çocuğun yanlış ‘etiketlenerek’, potansiyelinin üstünde bir eğitim almaya zorlanmasına yol açmaktadır.
Ayrıca keşfedilmeyip / keşfedilemeyip çocuk yaşta ya da bebeklik çağında, normal zekâ seviyesine dönme konusundan bahsedilmiştir. Prof. Dr. Taisir Subhi Yamin bunu destekleyen açıklamalarda bulunmuştur.Zekâ ile ilgili çalışmaların başladığı ilk günlerden beri, bir “üstünlük” tanımlaması da yapılmaya çalışılmaktadır. Çoğu zaman üstün zekâ, üstün yetenek ve dâhilik kavramları birbirinin yerine kullanılsa da aslında, bu konu ile ilgili görüş birliğine varılmış tek bir tanımdan da söz edilememektedir. Yirminci yüzyıl başlarında, çok fazla kullanılan üstün zekâ kavramı, bilişsel zekâ puanını temel alır ve bilişsel zekâ puanı 130 ve daha yukarı olan bireyler üstün zekâlı olarak tanımlanır. Zaman içinde ise sanat, müzik, liderlik ve jimnastik gibi alanlarda ön plana çıkan bireylerin, bilişsel zekâ puanı yüksek olan bireylerden farklı olduklarının düşünülmesi ile bu bireyleri farklı şekillerde tanılama gerekliliği doğmuş ve üstün yetenek kavramı gündeme gelmiştir.
“Üstün Zekalı Çocuk Nasıl Anlaşılır?” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
Boston College’da psikolog ve profesör olarak görev alan; sanat psikolojisinde uzmanlaşmış ve görüşleri bugün kabul gören, bilim insanlarından Ellen Winner’e göre,
Üstün zekâlı çocukları yaşıtlarından ayıran özelliklerinin bilinmesi, bu çocukları daha iyi tanımamızı sağlar ve doğru bir tanılamanın da önünü açar. Çeşitli alanlardaki üstün zekâlı çocukların, sahip olduğu üç özelliği şu şekilde belirtmiştir:
i) Akranlarına göre öğrenme süreçleri daha erken ve hızlıdır. Bir şeyi kolayca öğrenirler.
ii) Kendi bildiklerini önemser ve bu doğrultuda hareket ederler. Karşılaştıkları problemlere ilişkin yaratıcı çözümleri vardır.
iii) Yetenekli oldukları alana tutkuludurlar. Bu alana ilişkin fazlaca ve hatta takıntılı bir şekilde ilgileri ve dikkatleri vardır.
Üstün zekâlı çocukların ihtiyaç duydukları eğitimi alabilmeleri ve potansiyellerinin desteklenebilmesi için atılması gereken ilk adım, bu çocukların tanılanmasıdır. Peki, bu çocukların ya da bebeklerin, bireylerin tanılanabilmesi için neler yapılmaktadır?
Bu konuda sanırız, verilebilecek en hızlı cevap, testlerden bahsetmek olacaktır.
Zekâ Testi Nedir, Çeşitleri Nelerdir?
Halk arasında zeka testi ile karıştırılan IQ testi, Intelligence Quotient kavramının kısaltılmış halidir ve zeka düzeyinin ölçülme sürecinin sadece bir parçasıdır.
Zekâ testi, insanların birçok açıdan beyinsel işlevini ölçen testlerin bütünüdür. Bu süreçte genellikle;
- Mantıksal zekayı ölçen IQ testi,
- Duygusal zekayı ölçen EQ testi,
- Ruhsal zekayı ölçen SQ testi,
Şeklinde uygulanır.
Dünya düzeyinde, uygulanan oldukça çok ve çeşitli bireysel zekâ (IQ) ölçümü için testler var. Bazılarını sıralayacak olursak,
1) Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği-Iv (Wısc-Iv)
6 yaş-16 yaş 11 ay arasındaki çocuk ve ergenlerde zekâ düzeyinin yanı sıra bireyin güçlü ve zayıf zihinsel becerileri hakkında ipuçları sunmaktadır.
2) Wechsler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği (Wısc-R)
6-16 yaş arasındaki bireylerin zihinsel performanslarını ölçen zekâ testidir.
3) Stanford-Bınet Zekâ Ölçeği
2 yaş ve üzeri bireylerde zihinsel düzeyi tespit ederek üstün yetenek veya bilişsel geriliği saptamaya yarayan ve bireysel olarak uygulanan zekâ testidir.
4) Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cas)
5-17 yaş arası bireylerin bilişsel fonksiyonlarını 4 ölçek ve 12 alt test ile ölçmeye yarayan testtir.
5) Leither Testi
Bu test (2 -18) yaş aralığında uygulanan bir zekâ testidir.
6) Pass Bilişsel Müdahale Programı
CAS testi sonrasında gerekli görülen öğrencilere uygulanan programdır.
7) Denver-Iı Gelişim Testi
0-6 yaş arasında yer alan bebeklere ve çocuklara uygulanan gelişim tarama testidir.
“Zeka Testleri Nasıl Yorumlanır? Puan Aralıkları Nelere Karşılık Gelir?” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
Ülkemizde İse Üstün Zekalı Çocuklara Uygulanan Testler Şunlardır
0-6 Yaş grubu için;
- Denver II Gelişim Tarama Testi,
- Ankara Gelişim Envanteri, testleri yaygın olarak uygulanmaktadır.
Bunlarla beraber,
- 02-16 yaş grubu için, Stanford Binet Zeka Testi uygulanmaktadır.
- 05-17 Yaş grubu için, uygulanan en yaygın zekâ testi ise Wisc-R Zeka Testi, Wisc IV ve CAS Testi’dir.
Uygulanan testin sonucunda değerlendirme yapılırken; rakamsal değerlerle ifade edilir ve her bir değer aralığı farklı şekilde yorumlanır.
- 156 ve üzeri – Dahi
- 40-155 arası- Çok üstün zeka,
- 126-140 arası – Üstün zeka,
- 111-125 arası – İleri zeka,
- 91-110 arası – Normal zeka,
- 76-90 arası – Sınırda zeka,
- 51-75 arası – Hafif zeka geriliği,
- 26-50 arası – Orta düzey zeka geriliği,
- 0-25 arası – Ağır zeka geriliğidir.
mrb bende cocugumun ustun zekali oldugunu dusunuyorum acaba ne yapabilirz iletisime gecin yazinizi okudum
Merhaba hocam bu konuda yazniza denk geldiğim için kendimi şanslı hissediyorum. Oğlum 3. Sınıfta ve artık ne yapacağımı şaşırdım.ozel eğitim i bile arastirdim. Ve çok çaresizim size. Ulaşmak istiyorum yazınız için çok teşekkür ederim elinize emeğinize sağlık