Yaşlılık bireyin fiziksel ve bilişsel fonksiyonlarında gerileme, sağlığın, gençliğin, üretkenliğin, rol ve statünün, sosyalleşmenin ve cinsel yaşamın azalmasının ya da kaybının olduğu dönemdir. Dünya Sağlık Örgütü 65 yaş ve üzerini yaşlı olarak, 85 yaş ve üzerini çok yaşlı olarak tanımlamıştır. Bizler ise bu yazımızda yaşlılarda cinsellik kavramına değinip, bu konunun sanıldığı gibi olumsuz olmadığını açıklayacağız.
Toplumdaki kişiler -yaşlılar başta olmak üzere- yaşlılıkta cinselliğinin sürmediğine ya da sürmemesi gerektiğine inanır. 55-60 yaşları arasında yapılan bir araştırmada erkeklerin %17’si, kadınların %23’ü yaşlı insanların cinsel istek duymadığını söylemiştir. Cinsel açıdan en aktif olunan 25-29 yaşları arasında cinsellik oranı kadınlarda %84, erkeklerde %89 olarak ortaya çıkmıştır. Bu dönemdeki mastürbasyon orası kadınlarda %72, erkeklerde %84’tür. Bu çalışma 60-69 yaş arasındaki bireylere ve 70 yaş üzeri bireylere tekrar uygulanmıştır. Sonuçlara hep beraber bakalım.
- 60-69 yaş aralığı; Cinsel birleşme oranı kadınlarda %42, erkeklerde %54’tür. Mastürbasyon oranları ise kadınlarda %47, erkeklerde %61 olarak bulunmuştur.
- 70 yaş ve üzerine gelindiğinde kadınlar için durum hayli dramatiktir. Cinsel birleşme oranı erkeklerde %43 iken kadınlarda bu oran %22’ye kadar düşmüştür.
,
Yaşlılıkta yaşanan cinsel sorunların tek nedeni sadece yaş değildir. Yaşlanmayla birlikte fizyolojik, psikolojik ve sosyal değişimler de meydana gelir. Cinsel sorunları, cinsel fonksiyonlardaki yaşlanmayla ilişkilendirmek yanlıştır. Bunun yerine yaşlanan kişinin fiziksel sağlık, mental sağlık, partner ilişkileri gibi farklı alanlara bağlı özelliklerden kaynaklanan sorunlar demek daha doğru olacaktır.
İnsanlar yaşa rağmen sosyal, psikolojik ve biyolojik olarak kendilerini hala sağlıklı ve istekli hissediyorsa bu dönemde de aktif cinsel yaşamları olması olası bir durumdur. Hayatın içinden, sağlıklı, üretken olan yaşlılar için yaş cinselliği kısıtlayacak bir etmen değildir. Hatta şunu bile söylemek mümkündür; yaşlılıkta cinselliği yaşayan kişiler, cinselliği yaşamayanlara göre daha keyifli ve mutludur.
Ancak şöyle bir konuyu da ele almakta fayda var. Yaşlılarda cinsellik olur evet. Ama performans olarak düşme tabi ki olacaktır. 80 yaşındaki bir adamdan 30 yaşındaki gibi bir performans beklenemez. Çünkü gerekli kas, kemik ve beden tam anlamıyla yoktur.
Yaşlılıkta cinselliği etkileyen tek şeyin yaş olmadığını belirtmiştik zaten. Cinselliği etkileyen faktörler 3 başlık altında toplanmıştır. Bu başlıklar her ne kadar farklı olsa da bir dinamik yapı içinde etkileşim halinde olduğunu bilmek gerekir.
1-) Yaşlılarda Cinselliği Etkileyen Fizyolojik Faktörler
Fizyolojik faktörlerin başında cinsel işlev bozuklukları gelmektedir. Yaşlanan erkeklerde erken boşalma ve sertleşme bozukluğu en sık rastlanan bozukluklardan iken, yaşlı kadınlarda cinsel istek ve motivasyon kaybı ilk sırada yer alır. Bunu takiben orgazm olmada zorluk ve vajinal kuruluk takip etmektedir. Bir başka organik sebep ise kadınlarda görülen menopoz, erkeklerde görülen andropozdur.
“Menopoz Cinselliği Bitirir mi? Cinsellik ve Menopoz İlişkisi” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
2-) Yaşlılarda Cinselliği Etkileyen Psiko-sosyal Faktörler
Kadınlar fiziksel faktörlerden ziyade psiko-sosyal faktörlerden daha çok etkilenmektedir. Bu nedenden ötürü psiko-sosyal faktörler genellikle kadınlar üzerinden araştırılmıştır. Bu faktör altında yer alan depresyon her yaşta olduğu gibi yaşlılıkta da cinselliği etkilemektedir. Bir araştırmada 40-70 yaş arasındaki erkeklerde depresyon ve sertleşme bozukluğu arasında pozitif bir korelasyon olduğuna varılmıştır. Bu araştırmada depresyon, sertleşme bozukluğunun görülme olasılığını artıran risk faktörlerindendir.
Menopozla birlikte kadının cinsel hayatı hem fiziksel hem psiko-sosyal olarak etkilenmektedir. Cinsel işlevlerde bozulma yaş, menopoz semptomları ve düşük yaşam doyumu ile ilişkilidir. Kadınlarda menopoz sonrası sık görülen meme kanseri tanı ve tedavisi de cinsel işlev bozukluğunu tetiklemektedir. Meme kanseri sonrası memenin alınmasının, kadının beden imajına zarar verir. Çekiciliğini kaybettiğini düşünen kadın cinsel konuda işlevselliğini kaybedebilir.
“Sekste Heyecanı Arttırmanın Yolları” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
3-) Yaşlılarda Cinselliği Etkileyen Kültürel Faktörler
Günümüz dinlerinde nefsi kontrol etmek, cinsel davranışı durdurmak önem arz etmektedir. Dolayısıyla toplumun sosyo-kültürel özellikleri, cinsellik tabusunun oluşmasını sağlar. En başta dediğimiz gibi kimileri yaşlıların cinsel hayatının sürmediğine, sürdüremediğine inanmaktadır. Özellikle bizim toplumumuzda menopoza giren kadının cinsel hayatının sonlanması gerektiği düşünülür. Toparlayacak olursak, kültürel faktörler, yaşlıların cinselliği dile getirmelerini veya cinsel sorunlarla ilgili yardım almalarını engellemektedir.
Yazımızın sonuna gelince…
Cinsellik, yaşlılarda
- Yeni bir cinsel kimlik oluşumuna,
- Duygusal yakınlığı korumaya,
- Biyolojik gereksinimleri doyurmaya,
- Kişinin kendisini genç hissetmesine,
- Ve en önemlisi toplumsal mitlere meydan okumaya yarar.
