İnsan; düşünen, hisseden, sorgulayan, tanımaya çalışan, mücadele eden ve tüm bunların yanında mükemmel bir zekaya sahip donanımlı varlıklarız. Geride belirttiğim şu birkaç özelliğimiz bile, bizim kendimizde ve etrafımızda, bizimle ilgili olsun ya da olmasın her bir obje, öğe, materyal, madde ve –hatta- anti-madde vs. tanıma, bilmek isteme ve eğer gerekli olursa, savunma iç dürtümüzle, merakımızla nelere, nerelere kadar ulaşmak istediğimizi bir nebze kadar ifade edebilir.
İnsan geçmişten bugüne, kendisinden daha üst seviyede olan her şeyi tanımak, kontrol altına almak ve benzemek istemiştir.
Her konuya belirli bir fikri olan toplumuz vesselam. Bu konuda da muhakkak bilgi sahibi olan vardır. Biz uzman görüşü olarak üstün zeka hakkında merak edilenler başlığı altında sıralamalar yaparak incelemeye çalıştık. Etrafınızda ve sevdiklerinizde bu kriterlere uyan davranışı gözlemlediğinizde birde bize yönlendiriniz. Bizler tecrübelerimiz ve yapacağımız testler sayesinde seviyesini tespit eder ve gerekli ön bilgilendirmeyi yaparız. Sonuç itibari ile kriterleri bilmek sadece başlı başına yeterli olmayacaktır. (Bkz: Üstün Zekalı Çocuk Nasıl Anlaşılır?)
Aşağıda yazacağımız üstün zekalılarda merak edilen özellikleri bir düşünmenizi rica ediyorum;
1- Anlama, yeni ve pratik anlama yöntemleri geliştirip uygulama kabiliyeti,
2- Bilme ya da kavrama kapasitesi,
3- Var olan durumdan yeni durumlarla karşılaştırıp yeni problemleri çözerken kullanabilme kabiliyeti,
4- Problemleri önceden görme ve alışılmamış bir tarzda çözebilme kabiliyeti,
5- Garip, alışılmadık ve farklı bağlantıdan görebilme kabiliyeti,
6- Çabuk öğrenme becerisi,
7- Öğrenilenleri kullanabilme becerisi,
8- Tecrübelerden faydalanma kapasitesi,
9- Fizyolojik ve psikolojik özelliklerini şahsî ve sosyal gelişimde etkili kullanabilme becerisi.
10- Mekanik hüner, buluşçuluk, sanat becerisi, fizikî kabiliyet,
11- Fizikötesi olayları düşünme konusunda yaşıtlarına göre daha önceden ilgilenme, felsefî tavırlar, garip düşünceler,
12- Bilgi birikimi çok olmasına rağmen bunları unutmama,
13- İleri seviyede anlayış kabiliyeti (leb demeden leblebiyi anlama),
14- Alışılmadık seviyede farklı konularda ilgi ve merak, çok soru sorma,
15- Hızlı düşünme, çabuk sonuca ulaşma, hızlı ilerleme kabiliyeti,
16- Genelleme yapma, sonuçlan hissetme, soyut düşünme ve alternatifler üretme konusunda erken ve hızlı gelişme,
17- Yeni dünyalar plânlayıp yeni ufuklara açılma seviyesi,
18- Bilinmeyen üzerinde kafa yorma ve müşahhas sonuçlar elde etme kabiliyeti,
19- Geçmişteki ve bugünkü keşiflere özel merak ve ilgi,
20- Hayal kurma ve hayallerini projelendirme kabiliyeti,
21- Zihnî egzersizlerle esnek düşünme kabiliyetini geliştirme, olmayacak bir senaryoyla ilgili çok sayıda çözüm üretme becerisi,
22- Belli bir eğitim almasa bile güzel sanatlardan birine; meselâ müziğe, resme, şiire, çeşitli sanat dallarına ilgi,
23- Kendine aşırı güven, korkusuzca riske girebilme,
24- Derin tefekkür kapasitesi,
25- İlginç, orijinal ve faydalı buluşlar ortaya koyma; farklı fikir ve çözümler üretebilme becerisi,
26- Farklılıklara uyum sağlama,
27- 5 N, 1 K’nın (Ne, Niçin, Neden, Nasıl, Nerede, Kim?) doğru cevaplarını arayıp bulma becerisi,
28- Zengin kelime ve kavram hazinesine sahip olma, kelimelerin köklerini ve kaynaklarını araştırıp kelime ve kavram bilgisini kuvvetlendirme becerisi,
29- Lisan kullanımında ve dil yeteneğinde üstünlük,
30- İstatistiklere mukayeseli, tenkit ve tahlil edici bir gözle bakabilme kabiliyeti,
31- Dikkatini bir şeye güçlü şekilde yoğunlaştıra bilme ve yönlendirebilme kabiliyeti; yüksek konsantrasyon, ciddiyet,
32- Belli bir konuda uzun süre düşünebilme kabiliyeti,
33- Sembolleri ve ilişkileri yeni bağlantılar kurmada kullanma becerisi,
34- Yerinde, kaliteli ama bazen başkalarını rahatsız edecek boyutta espri yapma,
35- Zıtlan uzlaştırma becerisi,
36- Benzerlik kurma ve bilgileri geniş çaplı sentezleme kabiliyeti,
37- Benzer kavramlar arasında ayrım yapabilme kabiliyeti,
38- Özelden genele ulaşabilme kabiliyeti,
39- Estetik güç ve simetrik şeylere ilgi,
Muhatabın söylediklerinin yanı sıra gerçekte söylemek istediklerini de anlama kabiliyeti,
41- Kendisini karşısındakinin yerine koyabilme becerisi,
42- İnsanlarla çok yönlü iletişim kurabilme kabiliyeti,
43- Diğer insanların bakış açılarından yeni bir görüş meydana getirebilme kabiliyeti,
44- Çevreyi idrak etme, çevreyle iyi münasebet kurma ve ona uyum sağlama kabiliyeti,
45- Başarılı olmuş kişileri tanıma, onların basan sırlarını öğrenme merakı,
46- Bir hedefe doğru ilerleme becerisi,
47- Uyanıklık, kendisinin ve hâdiselerin farkında olma,
48- Akıl yürütme mekanizmasını şuurlu şekilde kullanabilme kabiliyeti,
49- İradesine hâkim olma,
50- İnatçı, kararlı, hedefe dönük ve bazen maceracı davranışlar sergileme,
51- Disiplinli, bağımsız ve çoğu zaman isyankâr davranışlar gösterme,
52- Çabuk sıkılma, yapacak bir şeyler arama, boş duramama,
53- Kompleks, karmaşık şeyleri tercih etme; tartışmalardan zevk alma,
54- İlgi bekleme, takdir edilmekten hoşlanma,
55- Yerinde duramama, aşın hareket etme,
56- Başkalarına karşı son derece hassas olma, muhatabın ne düşündüğünü çabuk hissetme,
57- Farklı olduğunu kendisi hissettiği gibi başkalarına da hissettirmeye çalışma,
58- Küçük yaşlarda beliren bir idealizm,
59- Hissî derinlik, duygusallık
60- Mükemmeliyetçilik nedeni ile, kendini ve başkalarını beğenmeme.
61- Üstün zekalı kişilerin, sosyal / duygusal özellikleri ve güçlü zihinsel farklılıkları yetişkinlik döneminde kaybolup gitmez.
Ve çoğu zaman, üstün zekalı kişilerin gündelik yaşantılarında, insanlarla ya da diğer varlıklarla ilişkilerinde, sorun yaşamayacağını düşünürüz. Sorun çözme yeteneklerinin fazlasıyla gelişmiş olduğunu; bu yüzden, düşünüp hayatlarında karşılaştıkları tüm sorunları aşabileceklerine inanırız.
Tüm bu ve benzeri olguları taşıyan, üstün zeka sahibi olduğu tespit ve- bilimsel olarak – teyit edilen insanların (üstün zekalı bebek, üstün zekalı çocuk, üstün zekalı yetişkin) ilgimizi çekmesi gayet doğal.
Maddeler halinde saydığımız özelliklerin birçoğuna haiz onlarca insan var etrafımızda. Potansiyeli hiç keşfedilmemiş, atıl ve olması gereken yerlere ulaşamamış. Şaşırmıyorsunuz bu yazdıklarıma ki bizde öyle. Çünkü her insan özeldir. Peki uzman kişi olarak üstün zeka kavramı hakkında aşamanın hangi yerinde yer alıyorsunuz? Diye soracak olursanız. Biz bu aşamada aile ve danışanlarımıza yol gösterici makaleler yazarak ailenizde ve etrafınızda bulunan cevheri gün yüzüne çıkarmakya çalışıyoruz. Nasıl ki madenci toprağın karnından elması bin bir zahmetle çıkarıyor ve sarraf dükkanına ulaştırıyor. Sizin etrafına ışık saçan çocuklarınızı ve sevdiklerinizi bir elmas niteliğine getirmek için gece gündüz çalışmalar yaparak ne yapacağınızı bilemediğiniz durumlara ışık olmak için çalışıyoruz. Danışmanlık hizmeti verdiğimiz üstün zekalılar konusunda uzmanlık gerektiren tüm konulara vakıf, aydınlatıcı ve eğitici tüm materyalller ile hizmet vermekteyiz. Unutmayınız altın işlenmeden önce kara bir toprak parçasıdır. Onu altın yapan usta ellerin maharetli sanatıdır.
