İÇERİK ÖZETİ
Kişilik nedir? Cinsel yaşam nedir? Kişilik özelliğimiz cinsel yaşantımızı etkiler mi? Cinsellik konusundaki tercihlerimiz aslında kişiliğimizin sonucunda mı gerçekleşiyor? Gelin hep beraber bu soruların yanıtlarını inceleyelim.
Bireyi derinden etkileyen olaylara verilen tepkilerde hem benzerlikler hem farklılıklar vardır. İlk önce benzer olan tepkiler zaman ilerledikçe değişebiliyor. Çünkü tepkiler ve kişilerin kullandıkları baş etme mekanizmaları değişmektedir. Bu yüzden kişilik araştırmacıları, aynı olaya neden farklı tepkiler verildiğini araştırmaktadır.
Kişilik tanımına gelirsek…
Kişilik, bireyin kendisinden kaynaklanan tutarlı davranış kalıpları ve kişilik içi süreçlerdir. Kişilik, farklı durum ve zamanlarda bireyin ayırt edici davranış düzenini etkileyen karmaşık psikolojik nitelikler bütünüdür.
Kişilik içi süreçler: Nasıl davrandığımızı, ne hissedeceğimizi etkileyen ve içimizde gelişen bütün duygusal, güdüsel ve bilişsel süreçleri kapsar.
Tutarlı davranış kalıpları: Her zaman ve her durumda gözlenen davranışlar.
Her ne kadar kişiliğimiz değişmez desek de yaşadığımız ortamın sosyokültürel özelliklerinin de genetik kadar kişilik üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Kişilik, bireysel davranış veya tecrübenin temel sebebi olarak ele alınmaktadır. Beyin yapısı kişilerin gelişimi dolayısıyla etkilenir ve yeniden düzenlenir. Bu yüzden kişiliğimiz aslında gelişimimiz boyunca şekillenir.
Kişiliğin Yapısı:
Türümüzün devamı, insanların yeni nesiller oluşturabilmesine yani üremesine bağlıdır. İnsanlarda cinsel ilişki çoğunlukla haz almak için olsa da biyolojik açıdan üremeye yöneliktir. Cinsellik doğuştan gelen çok güçlü bir istektir. Bireyin varoluşunun kaynağı veya doğumdan ölümüne kadar yaşamının içinde bulunması sebebiyle insanlığın olduğu zamanlardan itibaren hep önemli bir yerde olmuştur.
Cinsellik; biyolojik, psikolojik, sosyal yanları olan, iki kişinin uyum içindeki birlikteliklerini ve cinsel tatmini içeren, değer ve yargıları, sosyal görevleri ile tabularla belirlenen, özel bir an olarak adlandırılır. Doktor Nicole Sentilhes cinselliğin, duygularla aklın beraber kullanılmasıyla gerçek manasını bulabileceğini savunmuştur. Böylece bireylerin cinselliğe yönelik fikirleri duygu ile düşüncelerin birlikte bulunduğu durumdur.
Cinsellik pek çok etkene göre şekillenmektedir. İnsanların kişilikleri, inanışları, tutumları, değerleri, fiziksel görüntüleri, davranışları, duyguları, sevdikleri veya sevmedikleri unsurlar bu etkenlerden bir kaçı. Ayrıca cinsellik, kültürel veya ahlaki etkenlerden etkilenmektedir.
Bizim değineceğimiz asıl mesele kişilik ve cinsellik. Bu iki kavram arasında karşılıklı bir ilişki vardır. Yazımızın başında belirttiğim üzere doğuştan gelen kişilik özellikleri cinsellikle alakalı tutumları etkilediği gibi, erken yaşlarda yaşanan cinsel yaşantılar da ilerideki kişilik yapımızın gelişiminde belirleyici olabilir. Kişilik ve cinsellik arasındaki ilişkiyi inceleyen çok az sayıda çalışma bulunmaktadır. İlk denilecek çalışmayı yapan Freud bu çalışmasını en az yüz yıl öncesinde yapmıştır. Freud bu konuda yaşamın ilk evrelerinde cinselliğe dair yaşantılar ilerideki kişiliğin belirleyicisi olabileceğini söylemiştir. Diğer bir bakış açısından ise kişilik yapıları erişkin yaşamdaki cinselliğin nasıl olacağının belirleyicisi olduğudur. Anlaşılacağı üzere aralarında ters yönde bir nedensellik ilişkisi söz konusudur.
“Sekste Heyecanı Arttırmanın Yolları” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
Bu kişiler, kendilerine yaklaşıldığı anlarda endişe duyarlar. İlişki içinde kendilerini boğulmuş hissedebilirler. Bilinçsiz olarak bağlanma, sevgi ve yakınlık ifadelerinden rahatsızlık duyarlar. Bilinç düzeyinde ise çeşitli nedenlerle yakın ilişki yokluğundan yakınırlar ve aşkı sonsuz olarak nitelendirmez veya zamanının olmadığı, doğru kişiyi bulamadığı gibi gerekçelerle durumlarını rasyonalize ederler. Çekingen kişilik bozuklarının asıl temelinde yattığı düşünülen patolojik sebepler, şizotipal, narsizm, paranoid ve obsesiftir. O yüzden bu temellere göre cinsel yaşamı inceleyeceğim sizlere.
Temel özellikleri bilişsel ya da algısal çarpıklıklar ve alışılagelmişin dışında davranışlardır. Kısıtlı ve uygunsuz duygulanımın yanında yakın ilişkilerde birden bire rahatsızlık duyma ve yakın ilişkilere girebilme becerisinde azalma görülmektedir. Bu kişilerin cinsel yaşamı; sadece güvenli olduğu ilişkilerde cinsellik yaşarlar. Karşılarındaki kişilere tuhaf gözükmek istemedikleri için bile cinsel ilişkiye razı olabilirler. Cinsel yaşamları farklı büyüsel düşüncelerle karışabilir (Örnek vaka: Meleklerle cinsel ilişki kurduğunu düşünerek mastürbasyon yapan erkek danışan) .
Halk arasında “kendini beğenmişlik, insanlara üstten bakma, kendine aşık olma” olarak bilinir. Narsistik Kişilik Bozukluğu (NKB) kendine aşık olduğunu düşündüğümüz bu bireylerin aslında kendini sevmemekten, kendini beğenmemekten, değersiz hissetmekte, kendinden nefret etmeden kaynaklanabilen bir psikopatolojidir. Yapılan araştırmalara göre NKB tanısı alan kişilerin %80 i erkektir. Cinsel yaşamları; Başkalarının duygularını anlamak ve önemsemek konusundaki zorlukları dolayısıyla kendi gereksinimleri olduğunda aşırı talepkar ve sosyal olarak kabul edilemez cinsel davranışlar için ısrarcı olabilirler. Cinsel haz çarpılmış yollar ile sağlanmaya çalışılır. Narsistik kişilerde mastürbasyon çok önemlidir. Partnerleriyle birlikte yaşanan cinselliklerinde uyarılmanın, hazzın ve doyumun olması için kapatılan gözlerin imkan verdiği iç sahnede çoğunlukla sapkın özellikler gösteren hayaller yer alır. Bu bağlamda narsistik kişiliğin bir partnerle sevişmesi de örtük bir mastürbasyondur.
İnsanların söz ve davranışlarını gerçek dışı bir biçimde kötü niyetli, ona zarar vermeye yönelik olarak görerek, güvensizlik ve kuşku duyma eğilimindedirler. Temel düşünceleri kendilerine kötülük yapılacağı ve zarar görecekleridir. İnsanların kötü ve istismarcı olduklarını varsayımı ile hareket eder. Sürekli gelebilecek kötülüklere karşı tetikte olma girişimindedirler. Cinsel yaşamları; kötülük görme veya zarar görme korkuları yüzünden cinsel haz için kendilerini partnerine bırakmazlar. Kötülük görme endişesi bu bireylerin cinsel yakınlık için zemin hazırlayacak olan insani yakınlığı önemli derecede ketleyerek cinsel yaşamlarını sıkıntılı hale getirir.
Bu kişiler esnekliği ve verimliliği yok edecek tarzda düzenlilerdir. Mükemmelliyetçi olan bu kişiler, ilişkilerde ve duygulanımda aşırı kontrollü, kesinliği ve kuralcılığa vurgu yapan, “olmalı-yapmalı” tarzında düşünce yapısı gibi özelliklere sahiptirler. Tahmin edeceğiniz üzere bu kişilerin cinsel yaşamları partnerlerini zorlayacak durumdadır. Belirli bir düzen ve sıralama şeklinde sevişme alışkanlıklarına sahiptirler (Örneğin sadece haftanın belirli günlerinde ilişkiye girme). Çoğunlukla banyo yapmakla biten cinsel yaşam belirli davranışlar şeklinde olup değişmemektedir. İlişki sırasında kontrollerini kaybetmemek için kendilerini rahatlığa bırakamazlar bu sebepten dolayı orgazm ve boşalma zorlukları yaşanır. İlişkide belli kalıplar geliştirip, hep bu kalıpları kullanmak maalesef cinsel yaşamı renksiz hale getirebilmektedir. Örneğin bir vakada bu kişiliğe sahip birey cinsel partneriyle birbirlerine dokunmadan sadece cinsel organları birbirlerine sürterek cinsel yaşamı gerçekleştiriyor.
“Partnerinizi Seks Yapmaya Nasıl İkna Edebilirsiniz?” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
Yakın çevresindeki insanlara karşı uysal, uyumsal, yapışkan davranışlar, mutlu olmak için daima başka birine muhtaç olma eğilimi, kendilerini çaresiz ve yetersiz görme ve en önemlisi yoğun ayrılma korkusu bu kişilik bozukluğunun özellikleridir. Cinsel yaşamlar; bu kişiler için cinsellik esasen kişisel güvenin sağlanacağı alandır. Cinselliği cinsel hazdan ziyade yakınlık, güvende olma, isteniyor olduğunu hissetme aracı olarak anlamlandırırlar. Cinsel haz ise isteniyor olmanın verdiği güvenlikten kaynaklanmaktadır. En büyük korkuları olan ayrılma korkusu yüzünden asla partnerlerine hayır demezler. Hayır dediğinde partneri tarafından terk edileceğini düşünür. Reddedilme korkusu da olan bu bireyler taleplerini partnerine iletmez ve partnerlerini memnun etmeye yönelik sevişirler. Cinsel ilişkilerinde kendi zevklerinden çok partnerinin taleplerine yoğunlaşıp, partnerin isteği doğrultusunda gerçekleşir. Ayrıca bağımlı-depresif erkekler partnerlerinin haz duyması her şeyden önemlidir ve bu da kendisine büyük bir yük olmaktadır. Bu erkek bireylerin yetememe ve başarısızlık korkuları, cinsel işlev bozukluklarına sebebiyet verebilmektedir.
Antisosyaller başkalarının da hakları olduğunu ve neredeyse onların da birer insan olduğunu inkar ederler.
Kendi çıkarları ve gereksinimlerine göre yaşarlar ve davranışlarının başkalarını olumsuz etkilemesiyle asla ilgilenmezler. Amaçlarına ulaşmak için her türlü yolu denerler. Çok yakın ve ilgili gibi davranabilirler fakat tehlikeli, tacizkar veya saldırgan davranışlarda da bulunabilirler. Cinsel yaşamlarında sadakat, bağlılık gibi terimlere yer yoktur. Dürtülerini denetleyemezler ve dolayısıyla herhangi biriyle herhangi bir yerde cinsel ilişki yaşayabilirler. İlişkileri sadece kendi istek ve arzu doğrultusunda olmaktadır bu sebepten ötürü de karşı tarafı zorlama eğilimine girerler. Bu bireyler çocuk, yaşlı, akraba demeksizin ilişki yaşabilirler ve bundan dolayı asla suçluluk hissetmezler.
Histerik kişilik kimlik hissinin tamlığı, sağduyu, kararlılık kapasitesi, duygusal zenginlik, empati yeteneği, ambivalans ve çatışmaları tolere etme kapasitesi ile belirli bir kişilik biçimidir. Histerik kadınların yaşamında duygu değişimi baskındır ancak buna rağmen cinsel ilişkilerinde tutarsızlık görülmez. Sadece yüz yüzeyken duygusal kontrollerini kaybedebilirler. Kolay ilişkiye girebilirler, sıcak ve süreklilik arzeden ilişkileri vardır. Genelde dramatiktirler ve bu duygulanımları kontrollüdür. Histerik erkekler ise kadınları gibi duygu değişimine sahiptirler. Yakın ilişkilerimde duygusal patlamalar, tepinme reaksiyonları ve dürtüsel davranışlar gösterebilirler. Ayrıca sıradan sosyal durumlarda değişik davranışlarda bulunma kapasiteleri vardır.
“Cinsel Terapi ve Faydaları” adlı yazıyı okumak için tıklayınız.
Kişilerarası ilişkilerde, kendilik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüsellikle seyreden kişilik bozukluğudur. Terkedilmekten korktukları için çok çaba sarf etme, insanları yüceltme ile değersizleştirme arasında gidip gelen, gergin ve tutarsız ilişkilerin olduğu, yineleyen intihar girişimleri veya tehditleri, öfke kontrolünde zorluk belirgin temel özelliklerdendir. Cinsel yaşamları oldukça fırtınalıdır. Çok sık partner değiştirirler. Cinsel partnerlerine tutkuyla bağlanır, terk etmesinden korkar fakat bu büyük tutkusu küçük bir olayla nefrete dönüşebilir.
Yorumlar Göster
Antalya psikolog listesini inceleyin, yorumları okuyup randevu alın.